Γιατί ΠΡΕΠΕΙ να πετύχει ο Τσίπρας

Η εκλογή του Αλέξη Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί υπό τις παρούσες συνθήκες και μια μίνι πολιτική επανάσταση. Κατ' αρχάς, είναι η πρώτη φορά στα 200 σχεδόν χρόνια ιστορίας της Ελληνικής Δημοκρατίας που η Αριστερά αναρριχάται στην εξουσία σχεδόν αυτόνομα, με δικό της Πρωθυπουργό, δικό της προεκλογικό πρόγραμμα, δικό της Υπουργικό Συμβούλιο και δικές της ...περγαμηνές. Ο ελληνικός λαός, προφανώς αφού απηύδυσε με όλους τους προηγούμενους που για δεκαετίες τον διακυβέρνησαν, αφού υπέμεινε τα πάνδεινα την τελευταία τροϊκανή πενταετία, αποφάσισε να στραφεί προς την εναλλακτική επιλογή της αντιμνημονιακής αριστεράς.

"H Ελπίδα έρχεται", έλεγε το προεκλογικό σλόγκαν του Α. Τσίπρα. Και ήρθε την περασμένη Κυριακή. Πόσο θα μας μείνει όμως; Ο Πρωθυπουργός και οι Υπουργοί του επιδιώκουν με κάθε ευκαιρία να περάσουν το μήνυμα ότι είναι μια αντισυστημική Κυβέρνηση, που δεν έχει καμία σχέση με όλες τις προηγούμενες. Η απουσία γραβάτας, η επίσκεψη στην Καισαριανή, η άρνηση θρησκευτικής ορκομωσίας, η κατάργηση λιμουζινών και φρουρών για τους Υπουργούς, η μείωση του αριθμού των Υπουργείων, η ψυχρή υποδοχή στον Ντάισελμπλουμ, όλα συνηγορούν στο "ξεχάστε αυτά που ξέρατε". 

Η ρητορική, το ύφος, ακόμη και το ..body language της νέας Κυβέρνησης απέναντι στη λογική του μνημονίου θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί από διπλωματικά αντίθετη μέχρι προκλητικά εχθρική. Καουμποϊλίκια; Παλληκαρισμοί; Τζάμπα μαγκιές; Ενδεχομένως, Η εύλογη απάντηση βέβαια είναι "Και με τις γραβατωμένες υπόδουλες ευγένειες, τι κερδίσαμε;".

Αυτό που σε κάθε περίπτωση ο Τσίπρας και οι συνεργάτες του θέλουν να περάσουν προς τα έξω είναι ότι το "ελληνικό μνημονιακό μοντέλο" απέτυχε. 5 χρόνια απίστευτα σκληρής λιτότητας και το χρέος αντί να μειώνεται αυξάνεται, η ανεργία το ίδιο, οι συνθήκες ζωής χειροτερεύουν, ανάπτυξη δεν έρχεται, ΩΣ ΕΔΩ! Η θεραπεία του ασθενούς που λέγεται ελληνική οικονομία πρέπει να αλλάξει ΤΩΡΑ. Θεωρητικώς, έχουν όλα τα δίκια με το μέρος τους. Πρακτικά όμως, ποια είναι η αντιπρόταση;

Η Ελλάδα από την περασμένη Κυριακή βαδίζει σε ένα πολύ επικίνδυνα τεντωμένο σχοινί. Όλη αυτή η αντιμνημονιακή πολεμική που έχει αναπτυχθεί προφανώς ενισχύουν τη διαπραγματευτική της ισχύ. Μέχρι πόσο όμως είναι διατεθειμένος να το τραβήξει ο Αλέξης; Τα λεφτά αρκούν για ακόμη 40 μέρες περίπου. Θα πρέπει μέχρι τότε να εξευρεθεί κάποια λύση. Αν δεν, τι γίνεται τότε; Υπάρχει σχέδιο Β; Θα φύγει η Ελλάδα από την ευρωζώνη; Τι θα σημαίνει κάτι τέτοιο για την υπόλοιπη Ευρώπη; Θα ζητήσει βοήθεια από τη Ρωσία; Κι αν ναι, με τι ανταλλάγματα; Σε όλα τα πιο πάνω ερωτήματα, η απλοϊκή μου απάντηση είναι ότι "δεν γνωρίζω". Δεν επικρίνω, ούτε επικροτώ. Αναμένω με αγωνία. 

Προσωπικά, ακόμη δεν είμαι σίγουρος αν όλο αυτό που ζούμε είναι μια τεράστια μπλόφα που αύριο θα ξεφουσκώσει ατάκτως ή αν όντως αυτά που λέει ο Τσίπρας τα εννοεί. Διατηρώ τεράστιες επιφυλάξεις. Ειλικρινά εύχομαι να πετύχει. Πρέπει να πετύχει. Όχι γιατί έχω οποιαδήποτε ανησυχία για το πολιτικό μέλλον είτε του Τσίπρα είτε του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά για το καλό της Ελλάδας. Το οποίο, στο τέλος της ημέρας, δεν θα είναι καλό μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για όλη την Ευρώπη (της Κύπρου συμπεριλαμβανομένης). Η οποιαδήποτε τυχόν διαπραγματευτική επιτυχία της Ελλάδας σήμερα, θα είναι επιτυχία και για άλλους αύριο.

Αν το "πείραμα Τσίπρας" πετύχει, αναπόφευκτα θα λειτουργήσει ως ντόμινο, αρχής γενομένης από τις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες. Αν όμως αποτύχει, οι εξελίξεις εκτιμώ ότι θα είναι χειρότερες απ' ότι πριν αναλάβει ο κ. Τσίπρας και η άνοδος ακραίων και αντιδραστικών δυνάμεων (βλ. Χρυσή Αυγή) μοιραία. Και φυσικά θα σημάνει το τέλος της οποιασδήποτε πλέον σκέψης για εξεύρεση λύσεων εκτός μνημονίου. Τα πάντα θα κριθούν εκ του αποτελέσματος. Λίαν συντόμως. Ελπίζω η γεύση του να μην είναι πικρή.  

Η χρυσή ευκαιρία της ΕΔΕΚ

Η παραίτηση Ομήρου ανέδειξε μια σειρά από παραμέτρους, οι οποίες καταδεικνύουν περίτρανα γιατί η ΕΔΕΚ, 45 χρόνια μετά την ίδρυσή της, εξακολουθεί να πετά σε χαμηλές πτήσεις και μάλιστα με πτωτική πορεία. Η ΕΔΕΚ ήταν και δυστυχώς παραμένει ένα κόμμα προσωποπαγές. Αναμφισβήτητα, η ηγετική φυσιογνωμία του ιδρυτή της επισκίαζε τα πάντα στα πρώτα χρόνια της ζωής του κόμματος. Και αν μπορεί να πει κάποιος ότι ήταν περίπου αναμενόμενο ο Βάσος Λυσσαρίδης να ηγείται της ΕΔΕΚ στα πρώτα 32(!) χρόνια της ζωής της, η συνέχεια επί Γιαννάκη Ομήρου ήταν σχεδόν πανομοιότυπη.

Σε όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα της Κύπρου κατά την τελευταία 15ετία παρατηρήθηκαν άκρως σημαντικές αλλαγές στην ηγεσία τους. ΟΛΑ τα κόμματα άλλαξαν Πρόεδρο ή Γενικό Γραμματέα, ορισμένα μάλιστα και 2 φορές. Γιατί η ΕΔΕΚ έπρεπε να αποτελεί τη μοναδική εξαίρεση; Ο Βάσος Λυσσαρίδης το 2001, σε ηλικία 81 ετών, ουσιαστικά περίπου εξωθήθηκε σε παράδοση της προεδρίας της ΕΔΕΚ μετά την πανωλεθρία των τότε Βουλευτικών εκλογών, όπου η ΕΔΕΚ πήρε το χαμηλότερο ποσοστό της ιστορίας της. Αν η ΕΔΕΚ αντί 6,5% που πήρε τελικά σε εκείνες τις εκλογές έπαιρνε 12%, κανείς δεν ξέρει αν όντως θα γινόταν παράδοση σκυτάλης. 

Ομοίως και τώρα. Ο Γιαννάκης Ομήρου, μετά από 14 χρόνια στο τιμόνι του Κινήματος οδηγήθηκε σε παραίτηση, μετά από μια σειρά από αποτυχημένα αποτελέσματα, λάθη και παραλείψεις, για τα οποία, βεβαίως δεν ευθύνεται αποκλειστικά ο ίδιος. Αν η ΕΔΕΚ είχε ψηλότερα εκλογικά ποσοστά, αν έκανε διαφορετικούς χειρισμούς στο θέμα των Προεδρικών, αν δεν υπήρχε η εμπλοκή στελεχών της στο σκάνδαλο του ΣΑΠΑ κλπ κλπ, ο Γιαννάκης Ομήρου πιθανότατα θα παρέμενε στην ηγεσία του κόμματος για άλλα 14 χρόνια. Προσθέστε μάλιστα σε όλη αυτή τη σουρεάλ μονολιθικότητα την απείρου κάλλους πρόνοια του τελευταίου Καταστατικού Συνεδρίου της που λέει ότι ο περιορισμός των θητειών θα τεθεί σε εφαρμογή από το 2021 και μετά, από την οποία θα εξαιρείται ο Πρόεδρος..!

Η ΕΔΕΚ επί ηγεσίας Ομήρου δεν παρουσίασε κάποια αξιοζήλευτη εκλογική επιτυχία, ούτε μπορεί να της πιστωθεί κάποια σημαντική πολιτική παρέμβαση, με εξαίρεση την (αναπόφευκτη) αποχώρησή της από τη διακυβέρνηση Χριστόφια. Σε απόλυτους αριθμούς, ο κ. Ομήρου παρέλαβε την ΕΔΕΚ στο 6,5% από τον κ. Λυσσαρίδη και την παραδίδει στο 7% (βλ. περσινές Ευρωεκλογές) στον επόμενο.  

Η ζωή στην ΕΔΕΚ, παρόλ' αυτά, συνεχίζεται. Και είτε αποδέχεσαι τα νέα δεδομένα και κοιτάζεις πως να τα αξιοποιήσεις καλύτερα, είτε μένεις κλαυθμυρίζοντας να αναπολείς μοιρολατρικά το ένδοξο(;) παρελθόν. Η "υποδοχή" της παραίτησης Ομήρου κατέδειξε ακόμη πιο περίτρανα το πόσο προσωποπαγές κόμμα είναι: παρακάλια για να ανακαλέσει και να επιστρέψει πίσω, δηλώσεις περί "πραξικοπήματος", στοχοποίηση συγκεκριμένων προσώπων ως υπαιτίων επειδή τόλμησαν να αμφισβητήσουν την αυθεντία του ηγέτη, συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας(!) και πάει λέγοντας. Ο άνθρωπος δεν άντεξε το βάρος, ΠΑΡΑΙΤΗΘΗΚΕ. Πυροβολώντας βέβαια και χαρακτηρίζοντας τους συναγωνιστές του ως υποκριτές.. Τελεία και παύλα. Σεβαστή η απόφασή του, προχωρούμε στο παρασύνθημα. Όπως η ΕΔΕΚ έζησε και χωρίς το Λυσσαρίδη, έτσι προφανώς θα ζήσει και χωρίς τον Ομήρου. Στο χέρι της νέας ηγεσίας είναι αν θα τα καταφέρει.

Ανέκαθεν θεωρούσα ότι η ΕΔΕΚ, ενώ έχει όλα τα φόντα για να πρωταγωνιστεί, εντούτοις λειτουργεί ως ένα κλειστό γκέτο, στο οποίο δύσκολα μπορεί να εισέλθει τρίτος. Το σοκ από την παραίτηση Ομήρου είναι μιας πρώτης τάξεως χρυσή ευκαιρία για την ΕΔΕΚ να προβεί σε μια εκ βάθρων ανανέωση σε όλα τα επίπεδα, να ανοιχτεί πραγματικά στην κοινωνία και να της δώσει το μήνυμα ότι "τέρμα, αλλάζουμε". Είναι πανευρωπαϊκή παραδοξότητα το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα μιας χώρας να κυμαίνεται σε τόσο χαμηλά επίπεδα. Δεν μπορεί πάντα να ευθύνονται όλοι οι άλλοι, προφανώς κάτι δεν πάει καλά και εκ των έσω. 

Το πρόβλημα είναι ότι για την ΕΔΕΚ αυτή είναι μεν μια χρυσή ευκαιρία, ίσως όμως και η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ. Ή θα γίνει ριζική αναγέννηση και πραγματικός εκσυγχρονισμός της λειτουργίας του κόμματος ή θα μπει λουκέτο μια και καλή. Η επιλογή έγκειται αποκλειστικά πρώτα στη βάση και μετά στη νέα ηγεσία της.